შესავალი

ქორწინების არსი და პირობები

• დაუშვებელია ქორწინება პირთან, რომელიც უკვე იმყოფება ქორწინებაში. მიუხედავად ამ დანაწესისა, თუ მოხდა ქორწინების რეგისტრაცია, დაქორწინებული პირების ქორწინება ჩაითვლება ბათილად. სარეგისტრაციო ორგანო უნდა დარწმუნდეს, რომ პირი არ იმყოფება რეგისტრირებულ ქორწინებაში. ამისათვის პირმა უნდა წარადგინოს საჭირო საბუთები, იქნება ეს მეუღლის გარდაცვალება, ან გარდაცვლილად გამოცხადების ძალაში შესული სასამართლო გადაწყვეტილება, ქორწინების ბათილობის შესახებ სასამართლო გადაწყვეტილება ან განქორწინების მოწმობა;
• საოჯახო სამართალში მნიშვნელოვან პრინციპად არის მიჩნეული ნათესავებს შორის ქორწინების დაუშვებლობა. დაქორწინება აკრძალულია პირდაპირი აღმავალი ან დაღმავალი შტოს ნათესავებს შორის, თუმცა სამოქალაქო კოდექსში არაფერიანათქვამი ვინ ჩაითვლება ასეთ ნათესავად;
• დაუშვებელია ქორწინება ბიოლოგიურ და არაბიოლოგიურ და-ძმას შორის;
• აკრძალულია ქორწინება შვილებსა და ნაშვილებს შორის. აღნიშნული ემყარება არა მხოლოდ ზნეობრივ ნორმებს, არამედ მომავალი თაობის ჯანმრთელობის დაცვის პრევენციას. მეცნიერები თვლიან, რომ სისხლის აღრევით შესაძლებელია პათოლოგიები გამოვლინდეს არა მხოლოდ პირველ, არამედ მომდევნო თაობებშიც. დაუშვებელია, ასევე, გაშვილებული პირის დაქორწინება ბიოლოგიურ ნათესავებთან, მიუხედავად იმისა, რომ მათ შორის სამართლებრივი ურთიერთობა შეწყდა გაშვილების მომენტიდან. რაც შეეხება მშვილებელსა და ნაშვილებს, მათ შორის არსებული ურთიერთობა სამართლებრივად გათანაბრებულია ბიოლოგიური მშობლისა და შვილის ურთიერთობასთან, შესაბამისად, მათ შორის ქორწინება აკრძალულია8 . სამოქალაქო კოდექსში არაფერია ნათქვამი მშვილებლის ნათესავებსა და ნაშვილებს შორის ქორწინების აკრძალვის თაობაზე, მაგრამ ასეთი ქორწინება არ არის სასურველი, რადგან ნაშვილები რეალურად იკავებს შვილის სამართლებრივ მდგომარეობას და მასზე ვრცელდება ყველა ის სამართლებრივი რეჟიმი, რაც ბიოლოგიურ შვილზეა გათვალისწინებული, შესაბამისად, არაეთიკური იქნება ნაშვილების ქორწინება მშვილებლის ნათესავებთან. ამ საკითხზე მსჯელობისას შესაძლებელია ასევე მოვიშველიოთ საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის კომენტარები, სადაც ამავე საკითხზე მსჯელობისას განვითარებულია მოსაზრება, რომ 1120-ე მუხლის I ბ) პუნქტის განმარტება უნდა მოვახდინოთ 1259-ე მუხლის ანალოგიურად, რაც გულისხმობს ნაშვილების მიერ არაბიოლოგიურ ნათესავთან ნათესაურ კავშირს. აქედან გამომდინარე. 1120-ე I ბ) მუხლი, ანალოგიით უნდა გავრცელდეს, ასევე ნაშვილობის შემთხვევაში წარმოშობილ ნათესაობაზეც9

ფაქტობრივი და რეგისტრირებული ქორწინება

• საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მიხედვით ცოლის ორსულობის დროს და ბავშვის დაბადებიდან ერთი წლის განმავლობაში განქორწინება დაუშვებელია ცოლის თანხმობის გარეშე.13 აღნიშნული დაცვის მექანიზმით სარგებლობენ მხოლოდ რეგისტრირებულ ქორწინებაში მყოფი ქალები. ამის საპირისპიროდ, ფაქტობრივ ქორწინებაში მყოფი მეუღლე არათუ არ სარგებლობს ამ უპირატესობით, არამედ ქმარს შეუძლია ნებისმიერ მომენტში მიატოვოს ორსული ცოლი და მცირეწლოვანი შვილები (მათი არსებობის შემთხვევაში). დედასთან ერთად, ასევე, იჩაგრებიან არარეგისტრირებულ ქორწინებაში მყოფი შვილები და საგრძნობლად ირღვევა მათი უფლებები;
• სამოქალაქო კოდექსის 1151-ე მუხლი პირდაპირ ადგენს ქორწინების რეგისტრაციის მნიშვნელობას. ნორმის მიხედვით, მეუღლეთა უფლება-მოვალეობებს წარმოშობს მხოლოდ რეგისტრირებული ქორწინება. მუხლის დეფინიციიდან ნათელი ხდება, რომ ფაქტობრივ ქორწინებაში მყოფ მეუღლეს არავითარი პრეტენზია არ უნდა ჰქონდეს, რადგან რაც არ წარმოშობილა, იმას ვერ მოითხოვს. ამ შემთხვევაში ურთიერთობის შეწყვეტას განქორწინების ტერმინსაც კი ვერ შევუსაბამებთ და უნდა გამოვიყენოთ სიტყვა „დაშორება“;
• სამართლებრივი თვალსაზრისით, ერთმანეთისგან განასხვავებენ ფაქტობრივ ქორწინებაში მყოფ მეუღლეებს რეგისტრირებულ ქორწინებაში მყოფებისაგან. ერთ-ერთი განმასხვავებელია მეუღლეების თანასაკუთრებაში არსებული ქონების საკითხი. რეგისტრირებული ქორწინების დროს თანასაკუთრებაში არსებულ ქონებაზე მეუღლეებს თანაბარი უფლებები აქვთ, შესაბამისად, განქორწინების დროს, ან სურვილისამებრ, მანამდეც, ერთ-ერთი მეუღლის მოთხოვნის საფუძველზე, ქონება შეიძლება გაიყოს. მსგავსი მოთხოვნის წაყენების უფლება არარეგისტრირებულ ქორწინებაში მყოფ პირებს არ აქვთ.14

დასკვნა

ბიბლიოგრაფია:

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. აბრამიშვილი ლ., გუგავა ა., (2019). ფაქტობრივი ქორწინება და მისი სამართლებრივი რეგულირება, საქართველოს უზენაესი სასამართლოსა და მოსამართლეთა ასოციაციის სამეცნიერო-პრაქტიკული იურიდიული ჟურნალი, მართლმსაჯულება და კანონი, N 3(63);
2. ბასილიძე ნ., (2020). ფაქტობრივ მეუღლეთა უფლება-მოვალეობები, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი იურიდიული ფაკულტეტი, უნივერსიტეტის გამომცემლობა, სამართლის ჟურნალი N2;
3. სამოქალაქო კოდექსის კომენტარი (2021). წიგნი VII, საოჯახო სამართალი, თბილისი;
4. შენგლია რ., შენგელია ე., (2017). საოჯახო და მემკვიდრეობის სამართალი (მეორე გამოცემა), თბილისი: გამომცემლობა „მერიდიანი“;
5. ჩიკვაშვილი შ., (2004) საოჯახო სამართალი, მეორე გადამუშავებული გამოცემა უახლესი ცვლილებები და დაატებებით, თბილისი: გამომცემლობა „მერიდიანი“;
6. Бойцовой В. И, Бойцовой Л., (1998). Правовая система Нидерландов, «Зерцало», 134 https://library.nlu.edu.ua/POLN_TEXT/UP/NIDERLANDOV_1998.pdf[ბოლო წვდომა:17 ივნისი, 2020];
7. Ерохина Е. В., (2016). Европейское семейноеправо, Оренбург http://osu.ru/sites/sempravo/docs/Erokhina_ESP_uchebnik_2016.pdf
8. Какоурова Н. А., (2009). Вопросы теории и истории государства и права. Правовое регулирование брачно-семейных отношений в буржуазном праве Франции. (по гражданскому кодексу Наполеона 1804 г) Сибирский юридический вестник N4(47). https://cyberleninka.ru/article/n/pravovoe-regulirovanie-brachno-semeynyh-otnosheniy-v-burzhuaznom-prave-frantsii-po-grazhdanskomu-kodeksu-napoleona-1804-g/viewer
9. Працко Г., Левицкая Е., (2016). „Институт брака в закандательстве РФ: некоторые проблемные аспекты“ https://cyberleninka.ru/article/n/institut-braka-v-zakonodatelstve-rf-nekotorye-problemnye-aspekty/viewe
10. Тарусина Н. Н., (2007). Брак по российскому семейному праву, учебное пособие, Ярославль. http://www.lib.uniyar.ac.ru/edocs/iuni/20070922.pdf>
11. Lampard R., (2013). Journal „Demographic Research“. Published on 13. July
12. Pashynskyi A., (2020). Property Relations Between Unmarried Cohabitants in International Family Law file:///C:/Users/User/Downloads/Property_Relations_Between_Unmarried_Cohabitants_i.pdf
13. Zervogianni E., (2016). Evropean Family Law Volume II.The Changing concept of „family“ and challenges for family law in Greece https://edoc.unibas.ch/42053/4/20160209161227_56ba01db8e2c5.pdf

ნორმატიული მასალა:

1. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, [26.06.1997]. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/31702 [ბოლო წვდომა 17 ივნისი, 2022];
2. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი, [14.11.1997] https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/29962?publication=149[ბოლო წვდომა: 17 ივნისი, 2022];
3. საქართველოს კონსტიტუცია, [24.08.1995].https://matsne.gov.ge/ka/document/view/30346?publication=36 [ბოლო წვდომა 17 ივნისი, 2022];
4. გერმანიის სამოქალაქო კოდექსი (მეორე რედაქტირებული გამოცემა) GIZ, თბილისი, 2019 წ. http://lawlibrary.info/ge/books/2019giz-ge_BGB_GE.pdf?fbclid=IwAR1VEHzEt8fhevfuCXKiH_gOCgTgU8LE_zNZDzpoJgIZ1dvBKuKBh093sw4>[ბოლო წვდომა 17 ივნისი, 2022];
5. French Civil Code, [21.03.1804].https://www.fd.ulisboa.pt/wp-content/uploads/2014/12/CodigoCivil-Frances-French-Civil-Code-english-version.pdf [ბოლო წვდომა: 25 აპრილი, 2022];
6. Civil Code of Dutch, [01.10.1838].https://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex4.detail?p_lang=en&p_isn=91671 [ბოლო წვდომა: 17 ივნისი, 2022];
7. The Swedish Cohabitees Act (2003:376). http://www.coupleseurope.eu/en/sweden/topics/8-what-does-the-law-provide-for-the-property-ofregistered-and-non-registered-partners[ბოლოწვდომა: 25 აპრილი, 2022];
8. Act on the Dissolution of the Household of Cohabiting Partners (26/2011) https://finlex.fi/en/laki/kaannokset/2011/en20110026.pdf
9. The Property (Relationships) Act 1976 of New Zeland.
10. СІМЕЙНИЙ КОДЕКС УКРАЇНИ, [10.01.2002]. https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/2947-14#Text> [ბოლო წვდომა: 15 მარტი, 2022].

სასამართლო გადაწყვეტილებები:

1. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს განჩინება საქმე №2ბ/1156-19, 27 ივლისი 2020 წ.;
2. ციალა პერტია საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ, 2018 წლის 12 სექტემბრის №1351 კონსტიტუციური სარჩელი.

სქოლიო:

1. Civil Code of Georgia, [26/06/1997]. Article 1106. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/31702?publication=117> [Last seen: 17 June, 2022];
2. Chikvashvili Sh., (2004). Family Law, Second Revised Edition with Recent Changes and Additions, Tbilisi: „Meridian“, p. 63.
3. Pracko G., Levitskaya E., (2016). "Marriage Institute in Threatening Russia: Some Problematic Aspects" https://cyberleninka.ru/article/n/institut-braka-v-zakonodatelstve-rf-nekotorye-problemnye-aspekty/viewer
4. Commentary on the Civil Code (2021). Book VII, Family Law, Tbilisi, 2.
5. Chikvashvili Sh., (2004). Family Law, Second Revised Edition with Recent Changes and Additions, Tbilisi, „Meridian“, pp. 70-72.
6. Lampard R., (2013). Journal „Demographic research“, pp. 167-169. https://www.demographic-research.org/volumes/vol29/7/29-7.pdf[Last seen: 15 March, 2022];
7. Erokhina E., (2016). European family law, Orenburg, 40.http://osu.ru/sites/sempravo/docs/Erokhina_ESP_uchebnik_2016.pdf [Last seen: 17 June, 2022]
8. Shenglia R., Shengelia E., (2017). Family and Inheritance Law, (Second Edition), Tbilisi: „Meridian“, pp. 67-68.
9. Commentary on the Civil Code (2021), Book VII, Family Law, Tbilisi, 22.
10. Shenglia R., Shengelia E., (2017). Family and Inheritance Law, (Second Edition), Tbilisi: „Meridian“, pp. 66-67;
11. Kakourova N. A., (2009). Legal regulation of marriage and family relations in the bourgeois law of France. ( according to the civil code of Napoleon of 1804) Siberian Legal Bulletin N4 (47). „Questions of the theory and history of state and law“, 13. https://cyberleninka.ru/article/n/pravovoe-regulirovanie-brachno-semeynyh-otnosheniy-v-burzhuaznom-prave-frantsii-po-grazhdanskomu-kodeksu-napoleona-1804-g/viewer>>[Last seen: 9 June, 2022];
12. Abramishvili L., Gugava A., (2019). Actual Marriage and Its Legal Regulation, Scientific-Practical Legal Journal of the Supreme Court of Georgia and the Association of Judges, Justice and Law N 3 (63), p. 36
13. Civil Code of Georgia, [26/06/1997], Article 1123 (2). https://matsne.gov.ge/ka/document/view/31702?publication=117
14. Civil Code of Georgia 26/06/1997, Article 1159, Article 1164 > [Last seen: 17 June, 2022];
15. Family Code of Ukraine, [10.01.2002] – Division II – Charter 8, Article 74 https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/2947-14#Text>> [Last seen: 15 March, 2022];
16. Family code of Ukraine, [10.01.2002] – Rozdil II – Charter 8, Article 62. https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/2947-14#Text>
17. Judgment of the Tbilisi Court of Appeals Case №2b / 1156-19, 27 July 2020;
18. Abramishvili L., Gugava A., (2019). Actual Marriage and its Legal Regulation, Scientific-Practical Legal Journal of the Supreme Court of Georgia and the Association of Judges, Justice and Law N3 (63), p. 45 https://www.supremecourt.ge/files/upload-file/pdf/martlmsajuleba-da-kanoni-2019w-n3.pdf>[Last seen: 20 March, 2022];
19. Tarusina N. N., (2007). Marriage in Russian family law, textbook, Yaroslavl, 166.http://www.lib.uniyar.ac.ru/edocs/iuni/20070922.pdf
20. Tsiala Pertia v Parliament of Georgia https://constcourt.ge/ka/judicial-acts?legal=1799 [Last seen: 20 April, 2022];
21. The Civil Code of France, Article 515-4-5, [21/03/1804]. https://www.fd.ulisboa.pt/wp-content/uploads/2014/12/Codigo-Civil-Frances-French-Civil-Code-english-version.pdf [Last seen: 25 April, 2022];
22. The Swedish Cohabitees Act (2003:376)http://www.coupleseurope.eu/en/sweden/topics/8-what-does-the-law-provide-for-the-property-of-registered-and-nonregistered-partners
23. Act on the Dissolution of the Household of Cohabiting Partners (26/2011)https://finlex.fi/en/laki/kaannokset/2011/en20110026.pdf [Last seen: 25 April, 2022];
24. The Property (Relationships) Act 1976 of New Zeland. https://www.legislation.govt.nz/act/public/1976/0166/latest/whole.html#DLM441104 [Last seen: 25 April, 2022];
25. Pashynskyi A., (2020). Property Relations Between Unmarried Cohabitants in International Family Law, Vol. 115, pp. 154-162.file:///C:/Users/User/Downloads/Property_Relations_Between_Unmarried_Cohabitants_i.pdf[Last seen: 25 April, 2022];
26. Basilidze N., (2020). Rights and Duties of Actual Spouses, Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, Faculty of Law, University Publishing House, Law Journal N2, p. 46.;
27. Zervogianni E., (2016). Evropean Family Law Volume II. The Changing concept of ,,family’’and challenges for family law in Greece, .94 https://edoc.unibas.ch/42053/4/20160209161227_56ba01db8e2c5.pdf [Last seen: 17 June, 2022];
28. Sverdup T., (2017). Wealht and Proverty in Close Personal Relationships. Contractual thinking in couple relationship, Routledge, 91. https://books.google.ge[Last seen: 25 April, 2022];
29. Boitsova V., Boitsova L., (1998). The legal system of the Netherlands, "Mirror", 134. https://library.nlu.edu.ua/POLN_TEXT/UP/NIDERLANDOV_1998.pdf
30. Basilidze N., (2020). Rights and Duties of Actual Spouses, Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, Faculty of Law, University Publishing House, Law Journal N2, 113.